ITIL (Information Technology Infrastructure Library) مجموعه ای از تفکرات و تکنیک ها برای مدیریت زیرساخت های فناوری اطلاعات، پیاده سازی و استفاده از آنهاست.
ITIL به عنوان مجموعه ای از کتاب انتشار یافته است که هر کتاب سرفصلی از مدیریت فناوری اطلاعات را پوشش می دهد.
تاریخچه ITIL
تفکر ITIL در دهه ۱۹۸۰ ، زمانی به وجود آمد که دولت انگلستان متوجه شد که سطح کیفی خدمات IT که در کشورش ارائه می شود کافی و قابل قبول نیست.
در آن زمان موسسه CCTA (Central Computer & Telecommunication Agency) که امروزه اتاق بازرگانی دولت انگلستان (OGC) نام دارد ، ماموریت یافت تا بستر و چارچوبی ارائه کند ، تا به کمک آن دولت انگلستان و بخش خصوصی از منابع IT به صورت بهینه و کارآمد و از نظر مالی معتبر استفاده کنند.
اولین نسخه ITIL ، GITIM (Government Information Technology Infrastructure Management) نام گرفت ، و بدیهی است که با نسخه های جدید ITIL بسیار متفاوت بود ، اما از نقطه نظر فکری به نسخه های جدید بسیار نزدیک بود و بر روی پشتیبانی از خدمات و ارائه خدمات تمرکز داشت.
در دهه ۹۰ کمپانی های بزرگ و آژانس های دولتی در اروپا ، بسیار سریع استفاده از بستر فراهم شده را شروع کردند و استفاده از ITIL چه در سازمانهای دولتی و چه سازمانهای غیردولتی به سرعت رو به گسترش نهاد. در سال ۲۰۰۰ ، شرکت مایکروسافت از ITIL به عنوان پایه ی اصلی محصولات MOF (Microsoft Operations Framework) استفاده نمود.
در سال ۲۰۰۱ ، نسخه دوم ITIL انتشار یافت. دو موضوع اصلی که در نسخه اول بسیار مورد توجه بودند ، یعنی پشتیبانی و ارائه خدمات در این نسخه بیشتر گسترش یافتند و در جزئیات بیشتر و کارآمدتر مورد بررسی قرار گرفتند. در همین مدت زمان کوتاه ITIL ، به عنوان بهترین و گسترده ترین روش برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات شناخته شد.
در سال ۲۰۰۷ نیز نسخه سوم ITIL انتشار یافت که از یک روش برای هدایت چرخه حیات به یک روش مدیریت خدمات ارتقا یافته است و تاکید بیشتری بر تجمیع کسب و کار فناوری اطلاعات دارد.
نسخه سوم ITIL
نسخه ی فعلی از ITIL که مورد استفاده است ، نسخه سوم می باشد که ۵ بخش اصلی زیر را در بر دارد:
۱) استراتژی خدمات
۲) طراحی خدمات
۳) تحول خدمات
۴) اداره خدمات
۵) بهینه سازی پیوسته خدمات
این نسخه در ماه می سال ۲۰۰۷ جایگزین نسخه دوم شد.
نسخه دوم ITIL
این نسخه ۷ هسته مرکزی دارد که باقی موضوعات حول این محورها تدوین شده اند:
۱) ارائه خدمات
این بخش راههایی برای ارائه خدمات فناوری اطلاعات با کیفیت تر با هزینه مناسب تر ، معرفی می کند، که شامل بخش های زیر است :
مدیریت در دسترس بودن خدمات
مدیریت ظرفیت ها
مدیریت دوام خدمات فناوری اطلاعات
مدیریت سطح خدمات
مدیریت مالی خدمات فناوری اطلاعات
۲) پشتیبانی از خدمات
این بخش اجزای مربوط به پایداری و انعطاف پذیری خدمات فناوری اطلاعات را بررسی می کند، که شامل بخش های زیر است :
میز خدمات
مدیریت حوادث
مدیریت خطاها
مدیریت تغییرات
مدیریت محصولات منتشر شده
مدیریت تنظیمات
۳) مدیریت امنیت
این بخش به بررسی امنیت از دیدگاه ارائه دهنده خدمات می پردازد.
۴) دیدگاه کسب و کار
این بخش راه حل هایی برای مواجه با مشکلات تغییرات کسب وکار برای فناوری اطلاعات و مدیر کسب و کار ارائه می کند. که شامل ۳ بخش زیر است :
در زمان تغییرات رادیکال
زنده ماندن در برابر تحولات فناوری اطلاعات
فهمیدن و بهینه کردن
۵) مدیریت نرم افزاری
این بخش ، پشتیبانی از چرخه حیات نرم افزاری ، تست خدمات فناوری اطلاعات و تغییرات کسب و کار براساس نیاز های شفاف و طراحی و پیاده سازی سیستمی که نیازهای کاربر را حل کند را پوشش می دهد.
۶) مدیریت زیرساخت های ICT
این بخش مدیریت خدمات شبکه ای ، مدیریت نرم افزارها ، مدیریت پردازنده های داخلی ، نصب و پذیرش کامپیوتر ها و مدیریت اولیه سیستم های کامپیوتری را پوشش می دهد.
۷) برنامه ریزی برای پیاده سازی مدیریت خدمات
به سازمانها کمک می کند تا ضعف ها و قوت های خود را پیدا کنند و جواب مناسبی برای این سوال پیدا کنند که "از کجا باید استفاده از ITIL را شروع کنیم ؟".
سازمان هایی که ITIL را هدایت کننده خود قرار داده اند:
EXIN (Examination Institute For Information Science)
ISEB (Information Systems Examination Board)
Loyalist College Of Applied Arts And Technology
Foundation Certificate In IT Service Management
Practitioner Certificate In IT Service Management
Manager۰۳۹;s Certificate In IT Service Management
فواید استفاده از ITIL
فواید استفاده از ITIL برای ارائه دهندگان خدمات IT :
